In mijn blogs over kasteel Amerongen en brouwerijen in Amerongen heb ik al wat verteld over het brouwen in de Parel van de Heuvelrug. Dankzij oude kaarten ben ik inmiddels weer wat wijzer. Op een kaart uit 1696 staat de brouwerij bij de Kromme Hoek getekend. Dit is heel waarschijnlijk de brouwerij die in 1714 door toenmalig kasteelheer Frederik Christiaan van Reede werd gekocht van Gijsbert van Essevelt.
Deze brouwerij wordt in 1832 vermeld in het kadaster1 met als eigenaar de graaf van Athlone, een nakomeling van Van Reede. De oppervlakte van het perceel was 1,622 hectare, dit komt overeen met de 2 morgen in het koopcontract uit 1714. Hoewel als soort eigendom in het kadaster brouwerij wordt genoemd, is het maar de vraag of de brouwerij in 1832 nog actief was. Opvallend is dat in in de Tabel Bevolkingsregister2 bij geen van de inwoners van de gemeente Amerongen als beroep brouwer staat. Bij heel veel inwoners staat echter “zonder beroep”. Bij de Statistieken van de gemeente Amerongen in 18193 worden bij de ambachtslieden ook geen brouwers genoemd. Ook geen brouwerijen trouwens. In 1806 telde Amerongen maar liefst acht herbergiers, tappers en logementhouders4 (ook niet genoemd in de statistieken), het is dus onwaarschijnlijk dat er in de vroege 19e eeuw niet werd gebrouwen in Amerongen.
In mijn verhaal over kasteel Amerongen liet ik zien dat er na het rampjaar 1672 een landgoedbrouwerij kwam bij het kasteel. Door de overname van de brouwerij aan de kromme Hoek is het waarschijnlijk dat deze vanaf toen dienst is gaan doen als landgoedbrouwerij en dat er niet meer op het kasteel zelf werd gebrouwen.
In de 19e eeuw verbleef de familie van Reede (graven van Athlone) voornamelijk in Engeland. Het in stand houden van de brouwerij was voor hun waarschijnlijk niet meer interessant. De brouwerij werd in 1852 gesloten5 en kort daarna afgebroken.
Opvallend is dat de bron vermeld dat de brouwerij De Roos heette. Aan de Nederstraat bestond ook een brouwerij De Roos. In 1881 werd kerkgebouw Bethel gebouwd op de plaats waar voorheen deze brouwerij stond6. Het Amerongens Hemursbier heeft een bier vernoemd naar het Huchtje, een aantal huisjes aan de Nederstraat7. In één van die huisjes zou vroeger een brouwerij De Roos gezeten hebben.
Het lijkt mij sterk dat er twee brouwerijen in Amerongen waren die allebei De Roos heetten. Misschien heette de brouwerij aan de Kromme Hoek anders, misschien zijn de brouwactiviteiten in of voor 1852 verhuisd van de Kromme Hoek naar de Nederstraat. De brouwerij aan de Nederstraat stond in 1832 in elk geval nog niet in het kadaster.
In 1881 was brouwerij De Roos verdwenen, en daarmee voor lange tijd alle brouwactiviteiten in Amerongen. In een overzicht van brouwerijen in Nederland in 1919 wordt Amerongen in elk geval niet meer vermeld.
Bronnen
- Amerongen in 1832, Grondgebruik en Eigendom – Stichting kadastrale atlas provincie Utrecht & Heemkundige stichting Amerongen, 2006.
- D. Pezarro, Logement en Stalhouderij “De Posthoorn”
- Piet Tuik, De kerk van het Heylig Cruys en Sint Andreas
- Volledige lijst der Bierbrouwerijen in Nederland – Ned. Brouwers Bond Eindhoven, 1919
